این مطلب را برای روزنامه همشهری نوشته‌ام:
اگرچه موضوع خوشه‌بندی خانوارها پس از مدتی کوتاه منتفی شد، اما این اقدام مستعجل دولت، نکته‌ای ظریف در دل داشت که جای تأمل دارد:
در ابتدای طرح، اظهارات مدیران مرکز آمار حاکی از آن بود که در 16 استان از استان‌های کشور، برای رفاه حال مردم، علاوه بر سایت این مرکز شماره تلفن گویایی هم در نظر گرفته شده تا شهروندان با استفاده از آن، اطلاعات مربوط به خوشه‌بندی خود را به دست آورند. آنگونه که از مصاحبة رییس مرکز آمار ایران بر می‌آمد، دلیل این تصمیم آن بود که در این استان‌ها دسترسی مردم به اینترنت کمتر است و ممکن است نتوانند از سایت مرکز آمار ایران استفاده کنند. لیست این 16 استان در روزهای نخست در سایت مرکز آمار ایران موجود بود که البته در حال حاضر آن را فقط در آرشیو خبرگزاری‌ها می‌توان یافت.
این لیست گویای آن بود که مرکز آمار ایران علاوه بر خانوارها، استان‌ها را هم (خودآگاه یا ناخودآگاه) خوشه‌بندی کرده است! نخستین برداشت از این خوشه‌بندی، این است که در حال حاضر، ساکنان 16 استان از 30 استان کشور هنوز برای استفاده از خدمات اینترنتی با مشکل مواجه هستند. طرح و بررسی دلایل این موضوع، در این مقال نمی‌گنجد، اما آنچه باید مورد توجه دولتمردان و برنامه‌ریزان قرار گیرد این است که در حالی که مدیران مرکز آمار ایران به چنین واقعیتی اذعان می‌کنند (که البته دور از حقیقت هم به نظر نمی‌رسد)، دیگر نمی‌توان صرفاً با اعلام آمار و ارقام مربوط به افزایش ضریب نفوذ اینترنت و مشابه آن، دم از توسعه خدمات اینترنتی و یا دولت الکترونیک زد! آن هم آماری که اصولاً هنوز مبنای محاسبة مشخصی ندارد!
نکته جالب و قابل تأمل دیگر آنکه در حالی نام استان هرمزگان در میان این 16 استان به چشم می‌خورد که مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات خبر می‌دهد این استان توانسته رتبه نخست کشوری را در خصوص تحقق شاخص‌های بخشی فناوری اطلاعات در برنامه چهارم توسعه به خود اختصاص دهد. (ایرنا، 12/11/88)
حال این سؤال و تناقض نمایان می‌شود که چگونه استان برتر کشور در دستیابی به شاخص‌های توسعه فناوری اطلاعات، در میان استان‌های کمتر بهره‌مند از خدمات اینترنتی قرار می‌گیرد؟ آیا تعریف مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات از شاخص‌های توسعة فناوری اطلاعات، با تعاریف و شاخص‌های مرکز آمار ایران متفاوت است؟ تعبیر دیگر این است که احتمالاً زیرساخت‌های توسعة فناوری اطلاعات در این استان فراهم شده اما دسترسی مردم به این خدمات هنوز با مشکل مواجه است. بدین معنی که هنوز سرویس‌دهندگان خدمات اینترنتی در این استان نتوانسته‌‌اند خدمات خود را به‌خوبی گسترش دهند و یا کیفیت خدماتشان مناسب و مطلوب نیست؛ در اینصورت نیز باید سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها اصلاح شود تا در همه استان‌های کشور فضای ارائه خدمات برای فعالان این حوزه فراهم شود.
خوشه‌بندی خانوارها منتفی شد، اما امیدواریم خوشه‌بندی استان‌های کشور، تلنگری باشد به مدیران و برنامه‌ریزان توسعه ارتباطات و فناوری اطلاعات در کشور تا بیاد آورند که از منظر دسترسی به اینترنت، هنوز نیمی از استان‌های کشور در خوشة یک قرار دارند؛ و این یعنی وجود مانعی بزرگ بر سر راه تحقق دولت الکترونیک در ایران؛ آن هم زمانیکه مدیران دولت دهم، این دولت را اولین دولت الکترونیک می‌خوانند.
این مطلب را در تحلیلگر فاوا هم بخوانید.
ادامه مطلب
